ÇOCUK VE AİLE TRAVMA DANIŞMANLIĞI

MUSE TDM travma ve kayıp yaşayan çocuklar, ergenler ve ebeveynlere yönelik bağlanma ve travma bilgisine dayalı hizmetler sunmaktadır.

Travma terapistlerimiz, yaşam deneyimleriyle travmatize olmuş bireylerle, hassas ve etkili bir şekilde çalışma konusunda kapsamlı deneyime sahiptirler ve bir dizi yaratıcı ve kanıta dayalı müdahaleden yararlanmaktadırlar.

Bizi etkileyebilecek iki çeşit travma vardır:

* Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
* Karmaşık Gelişimsel Travma

Travma Sonrası Stress Bozukluğu Nedir?

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) trafik kazası, doğal afet veya cinsel saldırı gibi tek seferlik bir olayın ardından sıklıkla gelişen belirli bir semptomlar topluluğudur.

TSSB, bireyin yaşamı ve ilişkileri üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. TSSB’nin semptomları çok tuhaf gelebilir ve çoğu zaman çocukları ‘çıldırmış’ gibi hissettirebilir; ama aslında bunlar anormal olaylara karşı verilen çok normal tepkilerdir. TSSB, EMDR ve diğer travma odaklı terapiler kullanılarak çok etkili bir şekilde tedavi edilebilir.

Bir çocuğun tek seferlik bir travmatik olay yaşadığında, TSSB semptomları geliştirme olasılığı vardır. Altı yaşın altındaki çocuklar da travma sonrası stres geliştirebilirler, ancak büyük çocuklara nazaran belirtileri daha farklı olabilir. Küçük çocukların korku, endişe ve üzüntü temalarının olduğu rahatsız edici veya tekrarlayan oyunlar sergilemeleri; anne babalarından/bakıcılarından ayrılma konusunda kaygı duymaları; yatağını ıslatma, uyku bozukluğu ve zorlayıcı davranışlar gibi diğer sıkıntı belirtileri göstermeleri muhtemeldir. Küçük çocuklar duygularını kelimelere dökemeyebilirler, ancak tıpkı diğer çocuklar gibi travma sonrası stres tepkisi yaşayabilirler.

TSSB, travmatik olayın çocuk için ‘zamanda donmuş olması’, çocuğun tehdit hala devam ediyormuş gibi davranması ve hissetmesi nedeniyle gelişir. Terapi, çocuğun travma hafızasını işlemesine ve güvende olduğunu yeniden öğrenmesine yardımcı olmayı amaçlar.

Bizim deneyimlerimize göre TSSB’nin temel semptomları ele alındıktan sonra, çocuk ve aile genellikle ‘travma sonrası büyüme’ olarak bilinen bir hal yaşarlar. Burası, ailenin daha güçlü, daha yakın ve daha bilge hissettiği  bir yerdir.

MUSE TDM TSSB'de Nasıl Yardımcı Olur?

İlk olarak, travmanın çocuğu nasıl etkilediğine dair nazik ve hassas bir terapötik ihtiyaç değerlendirmesi yapılmaktadır. Bu değerlendirme TSSB semptomlarını içerebileceği gibi ev hayatını ve okul hayatını etkileyen diğer zorlukları da içerebilir.

Değerlendirmemiz, çocuğun görüşlerini ve ebeveynin gözlemlerini dikkate almakta ve çocuğun nasıl başa çıktığına dair bütünsel bir resim oluşturmak için, okul da sürece dahil edilmektedir. Bazen çocuğun nasıl hissettiğine ve geliştirdiği başa çıkma stratejilerine dair daha eksiksiz bir resim elde edebilmek için psikolojik ölçümler kullanmak yardımcı olabilmektedir.

Bu genellikle bir veya iki görüşmede gerçekleşir. Bunu takiben, ebeveyn ve çocukla travmanın onları ve aile hayatını nasıl etkilediğine ve hangi terapi planının en etkili olabileceğine dair izlenimler paylaşılmaktadır.

Ardından, travmatik anıları doğrudan işlemek için kanıta dayalı bir terapi sunmaktayız. Bu, EMDR veya diğer yaklaşımları içerebilir. Çok küçük çocuklar için terapiye oyun da dahil edilmektedir. Terapide ve terapötik süreçlerimizde, genellikle “sistemik” olarak bilinen yaklaşımı benimsemekteyiz. Bu doğrudan çocukla çalışmanın yanı sıra, çocuğu anlamaları ve ona destek olmaları için, ebeveynleri ve okulu da desteklediğimiz anlamına gelir. Genellikle “ikili” olarak çalışırız. Bu, ebeveynin ve çocuğun terapi odasında birlikte olduğu ve ebeveynin terapistle birlikte çalışarak çocuğun kendini güvende hissetmesini desteklediği ve travmayı işlemeye imkan sağladığı anlamına gelmektedir.

Ana travma semptomları azaldığında, travmanın nasıl geliştiği, nasıl iyileştikleri ve deneyimlerini geleceğe olumlu bir şekilde nasıl aktarabileceklerine dair çocuğun ve ailenin kendileri için yeni bir hikaye geliştirmesine yardımcı olacak başka terapötik yaklaşımlar getirebilmekteyiz.

Gelişimsel Travma Nedir?

Çocuklarda Karmaşık Gelişimsel Travma (bazen Kompleks TSSB olarak da bilinir) genellikle cinsel, duygusal ve fiziksel istismar gibi tekrarlayan ilişkisel travma; çocukluk döneminde yaşanılan bir ihmal veya tekrarlanan kayıplar ve terk edilme sonrasında gelişir.Çocuklukta karmaşık TSSB, çocuklar, biyolojik annelerinden küçük bir bebek olarak alındıklarında ve koruyucu bakıcılar, özel vasiler tarafından bakıldıklarında veya evlat edinildiklerinde de ortaya çıkabilir.

 

Gelişimsel Travmanın, ilk bakışta yeterince iyi görünen erken çocukluk deneyimlerinden de kaynaklanabileceğini bilmek önemlidir. Bununla birlikte, ebeveynler tarafından bebeğin veya çocuğun temel duygusal ihtiyaçlarının karşılanmadığı veya derin bir uyum, empati ve duygusal onaylanma eksikliğinin olduğu ve çocuğun içinde derin bir boşluk hissi bırakan bir deneyim vardır.

Çocuklar, olmaması gereken şeyler olduğunda veya aslında olması gereken şeyler olmadığında, Gelişimsel Travma yaşayabilirler.

Hassas, özverili ebeveynleri olan ancak yıllarca tıbbi prosedürlerden geçen ve yaşamı tehdit eden hastalıklarla mücadele eden ebeveynlerin bebeklerinde olduğu gibi, Gelişimsel Travma aynı zamanda ilişkisel olmayan deneyimlerden de kaynaklanabilmektedir.
Bebekler ve çocuklar tekrar tekrar “çok fazla” ve/veya “çok az” ebeveynlik ile karşı karşıya kaldıklarında; bu tehdide karşı doğal olarak kendini güvende hissetme duygularıyla uyum sağlarlar. Başka bir deyişle eş zamanlı iki hedefi olan, çok çeşitli davranışlar ve duygusal hayatta kalma stratejileri geliştirirler. Bunlar:

  • Fiziksel, duygusal veya cinsel zarar görme olasılığını azaltmak ve
  • Yaşamlarında önemli olan yetişkinlere rahatlık ve koruma sağlayacak kadar yakın olmak, ancak tehdit oluşturacak kadar yakın olmamak

Anlaşılır bir şekilde “semptomlar” veya “zor davranışlar” olarak tanımlanan, ebeveynlerin ve öğretmenlerin çocukla bir itme-çekme dansında kaybolmuş hissetmelerine neden olan tam da bu hayatta kalma (“tehlikeye uyum sağlama” olarak da bilinen) davranışlarıdır. Bu zorlu davranışları yeniden çerçevelendirmeyi seviyoruz.

Karmaşık biçimde travmatize olmuş çocuklara bakan veya onlarla çalışan tüm yetişkinleri bireysel bir perspektiften (“sorun çocukta ve çocuğun değişmesi gerekiyor”) ilişkisel bir perspektife (“çocuk benimle tehlike hala buradaymış gibi ilişki kuruyor ve davranışlarımı ekstra güvenlik yaratacak şekilde uyarlamam gerekiyor ki çocuk zamanla artık güvende olduğunu öğrenebilsin”) geçmeye davet ediyoruz.

Çocuklarda Gelişimsel Travmayı anlamaya yardımcı olan görsel için burayı tıklayın.

Gelişimsel Travma ile ilgili kapsamlı makale için buraya tıklayın.

Erken travma geçirmiş çocukları nasıl anlayacağınız ve destekleyeceğinizle ilgili iki animasyona bir göz atın:

Burada – Hoşgörü Penceresi

Burada – Erken Travmanın Onarımı, Aşağıdan Yukarıya Bir Yaklaşım

MUSE TDM Gelişimsel Travmaya Nasıl Yardımcı Olur?

Ekibimiz erken travma, ayrılık ve bağlanma bozukluğu yaşayan çocuklar ve ailelerle çalışmak için yenilikçi ve kanıta dayalı bir yaklaşıma sahiptir. Travmatize olmuş çocuklar, tehlikede olmadıklarında bile, genellikle ilkel hayatta kalma içgüdüleri tarafından yönlendirilirler. Sıklıkla savaşma/kaçma/donma/çöküş gibi hayatta kalma modlarındadırlar ki bunu ‘çok fazla’ veya ‘çok az’ olan davranışları aracılığıyla görebilmekteyiz.

Vücutta depolanan korku ve utanç duygularının çoğu zaman sözcükleri yoktur. Terapinin yararlı olması için, çocuğu düşünceli olmaya ve terapide sofistike konuşmayı kullanmaya başlamaya davet etmeden önce, öncelikle ilkel beyni ve bedeni sakinleştirmeye odaklanan bir şey sunmalıyız. Doğrudan “düşünen beyin”e (birçok standart tedavinin yaptığı gibi) atlarsak, o zaman iyi niyetli profesyonellerin, en iyi ihtimalle yararsız ve en kötü ihtimalle çocuk için utanç verici bir deneyim olmaları muhtemeldir.

Çocuklara ve ailelere çeşitli terapilerin sunulduğu bütünleştirici bir hizmet sunmaktayız, çünkü tüm travma geçirmiş çocuklar için tek bir terapi uygulaması doğru değildir.

Terapötik planlarımız aşağıdaki değerler tarafından bilgilendirilmektedir:

  1. Terapi planı, işbirlikçi yaklaşımı yerleştirmek için çocuk ve ailesiyle birlikte, travma bilgisine dayalı değerlendirme ile bilgilendirilmelidir.
  2. Terapi uzun sürelidir, ancak terapötik bölümler arasında ara verilerek genellikle birkaç yılı kapsar. Çocuk “tedavi edilmez”, bunun yerine zamanla ve kilit yetişkinlerin uyumlanmasıyla, sevmeyi ve sevgiyi içselleştirmeyi öğrenir.
  3. Tek bir “doğru” terapi yoktur. Çocuğun hayatındaki farklı zamanlarda farklı terapiler faydalıdır.Kilit nokta, terapinin ilişkisel ve doğru sırada olması, çocuğun ilkel korku tepkisini sakinleştirmek ve geliştirmekle başlayıp yansıtmasına, düşünmesine, öğrenmesine ve seçim yapmasına olanak sağlamasıdır.
  4. Terapi, çocukla doğrudan çalışmayı içerebilir, ancak neredeyse her zaman ebeveynlerle çalışmayı da içermektedir. Ebeveynleri geliştirerek, çocuğu geliştirmekteyiz.
  5. Terapi, çocuğun dünyasının sadece küçük bir parçasıdır. Terapinin değişim yaratması için çocuğun ailesi, okulu ve daha geniş topluluklar içinde kendini güvende hissetmeyi ve şefkati deneyimlemesi gerekir.
  6. Çocuğun etrafında terapötik bir ağ oluşturarak (hassas, uyumlanmış, bilgili yetişkinlerle dolu), çocuğun gelişme şansı çok daha fazladır.

Gelişimsel Travma Değerlendirmesine Neler Dahildir?

Kronik olarak travma geçirmiş bir çocuk için terapötik bir plana başlamadan önce,genişletilmiş bir Terapötik İhtiyaç Değerlendirmesi sunmaktayız.

Bu TİD şunları içermektedir:

  • Sadece ebeveyn(ler)le bir görüşme
  • Sadece çocukla görüşme (yalnız kalacak kadar kendilerini güvende hissediyorlarsa)
  • Çocuk ve ebeveyn(ler) ile birlikte bir görüşme
  • Çocuğu destekleyen diğer profesyonellerle (örneğin okul, danışman) bir konuşma
  • Varsa tüm geçmiş raporların ve/veya biopsikososyal hizmetler kronolojisinin okunması
  • Kapsamlı bir rapor olan Terapötik İhtiyaçlar Mektubunun yazılması
  • Geri bildirim görüşmesi ve müdahalenin planlanması

Değerlendirmenin Hedefleri Nelerdir?

Değerlendirme hedeflerimiz çocuğun ve ailenin ihtiyaçlarına göre değişmektedir.
Genel olarak, değerlendirme süreci boyunca aşağıdaki amaçlar için çalışmaktayız:

  • Çocuğun deneyimlerinin gelişimini nasıl etkilediğini anlamak
  • Çocuğun Gelişimsel Travmasının doğasını ve kapsamını, ve ayrıca ek zihinsel sağlık veya gelişimsel zorluklarının olup olmadığını anlamak
  • Mevcut ev ortamını ve bunun çocuğun ihtiyaçları ve davranışlarıyla nasıl ilişkili olduğunu anlamak
  • Okul bağlamını ve bunun çocuğun ihtiyaçları ve davranışlarıyla nasıl ilişkili olduğunu anlamak
  • Ebeveynlerin kendi duygusal esenliğini, dayanıklılığını, güçlü yanlarını, özkaynaklarını ve destek ihtiyaçlarını anlamak
  • Çocuğun güçlü yanlarını, yeteneklerini ve kaynaklarını belirlemek
  • Çocuğu ve ebeveynleri terapötik hedeflerini belirlemeleri için desteklemek
  • Hem çocuğun hem de ebeveynlerin hangi terapötik müdahaleye hazır olduklarını ve tolere edebildiklerini belirlemek
  • Hangi müdahalelerin değişim yaratmaya yardımcı olacağına ve hangi sırayla sunulmaları gerektiğine dair bir dizi tavsiyede bulunmak
  • Çocuğun etrafında terapötik bir ağ oluşturacak ve terapinin etkili olma olasılığını artıracak ebeveynler, bakıcılar, okullar ve danışmanlar için önerilerde bulunmak.

Değerlendirme Sonrasında Ne Olur?

Geri bildirim ve terapi planlama görüşmesinden sonra, çocuk ve ebeveynler önerilen terapiye başlamaya davet edilmektedir. Terapötik hedefler ailelere göre büyük farklılıklar göstermekte; ve ayrıca zamanla değişmektedirler. Ortak terapötik hedefler şunları içermektedir:

  • Dağılma riski altındaki aileler için ev ortamını stabilize etmek
  • Çocuk için daha iyi duygusal stabilite yaratmak – böylece duyularını, duygularını ve davranışlarını daha iyi düzenleyebilirler
  • Ebeveynler/bakıcılar ve çocuk arasında güvenli bağlanmayı teşvik etmek
  • Ebeveynde/bakıcıda duyarlılığı ve duygusal esnekliği geliştirmek
  • Tüm aile içinde iletişimi ve bağlantıyı geliştirmek
  • Ebeveynlerin çocuklarındaki zorlayıcı davranışlara cevap verme konusunda güvenlerini artırmak
  • Düşük ruh hali, kaygı ve travma sonrası stres gibi farklı ruh sağlığı semptomlarını iyileştirmek
  • Okul yerleşimlerini stabilize etmek ve çocuğun öğrenme potansiyelini arttırmak
  • Geleceğe yönelik ailenin dayanıklılığını oluşturmak

Gelişimsel Travmayı iyileştirmek ve onarmak için MUSE TDM'de sunulan terapötik müdahaleler şunlardır

İkili Gelişimsel Bilgiye Dayalı Terapi

Bağlanma Bilgisine Dayalı EMDR

Theraplay

Terapötik Yaşam Öyküsü Çalışması

Dramaterapi

Sensorimotor Terapi

Diyadik Sanat Terapisi

Hayvan Destekli Terapi

Terapötik Ebeveynlik

Polyvogal Bilgisine Dayalı Terapi

İçsel Aile Sistemleri Terapisi

Kum Tepsisi Terapisi

Çocuğun Gelişimi Nasıl Gözden Geçirilir?

Terapötik ilerleme, müdahale boyunca sürekli olarak gözden geçirilen bir süreçtir. Değerlendirme sırasında terapist, daha resmi bir “duraklat ve gözden geçir” randevusu sunulmadan önce, kaç seansın yapılması gerektiği konusunda sizinle bir plan yapmaktadır.

Bunun yanı sıra, çocuğunuzun terapötik ilerlemesini değerlendirmek için üç ana yolumuz vardır:

  1. Çocuğunuzun değerlendirmesi sırasında, her çalışmanın sonunda yeniden uygulanacak olan, bir dizi soru kağıdı doldurmanız istenmektedir.
  2. Her çalışmanın başlangıcında, sizden ve çocuğunuzdan üç terapötik hedef belirlemeniz ve bu hedeflere ulaştığınızda ne kadar iyi hissettiğinizi bize göstermek için bunları ölçeklendirmeniz istenmektedir.Terapinin sonunda hedeflerinizi ve ölçeklendirmenizi gözden geçirmekteyiz.
  3. Terapinin sonunda, sizden ve çocuğunuzdan, MUSE TDM’ye gelme deneyiminizden ne kadar memnun olduğunuzu ve üzerinde çalıştığınız zorlukların üstesinden gelebildiğinizi hissedip hissetmediğinizi bizimle paylaşmanız istenmektedir.

Görseller: Beacon House Terapötik Hizmetler ve Travma Ekibinin izniyle, 2021, www.beaconhouse.org.uk